Kritieke fase in de ontwikkeling van hemofilietherapieën

Een oproep tot actie door de

• International Society on Thrombosis and Haemostasis (ISTH)
• European Association for Haemophilia and Allied Disorders (EAHAD)
• World Federation of Hemophilia (WFH)

tot het voortzetten van onderzoek naar en ontwikkeling van effectieve en veilige hemofiliebehandelingen

Hemofilie is een ernstige aandoening die wordt gekenmerkt door belastende en mogelijk levensbedreigende bloedingsneigingen. De aandoening vereist levenslange behandeling. Jarenlang was therapeutische behandeling beperkt tot intraveneuze toediening stollingsfactorconcentraten, die uit bloedplasma werden geïsoleerd of via recombinant DNA technologie werden gemaakt. Daarmee werd substitutietherapie de standaardzorg.

Het afgelopen decennium heeft aanzienlijke vooruitgang gebracht in het therapeutische arsenaal voor de behandeling van hemofilie. Er kwamen genetisch gemodificeerde en chemisch aangepaste stollingsfactorconcentraten, Factor-VIIIa-nabootsende moleculen en middelen die het bloedstollingsproces weer in balans kunnen brengen. Deze innovaties maken minder frequente en alternatieve toedieningsroutes mogelijk, waaronder subcutane toediening.

Deze recent ontwikkelde therapeutische opties hebben de klinische uitkomsten aanzienlijk verbeterd. Ze bieden eveneens uitzicht op behandeling voor mensen met matige en milde vormen van hemofilie, vrouwen met hemofilie en patiënten met verwante bloedingsstoornissen.

Ondanks de vooruitgang blijven er grote uitdagingen bestaan. Patiënten die regelmatige profylactische behandelingen ondergaan, ervaren nog steeds doorbraakbloedingen en subklinische microbloedingen. Deze dragen bij aan gewrichtsbeschadiging. Tegelijkertijd blijft het individualiseren van de behandeling lastig. Dat komt door factoren zoals bloedingsfenotypes, leefstijl gerelateerde factoren en, niet onbelangrijk, de beschikbaarheid van behandelingen.

Ongelijkheid in toegankelijkheid vormt een grote barrière voor goede zorg. Veel landen die behandelingen kunnen betalen, hebben geen toegang tot alle beschikbare opties. Twee derde van de wereldwijde hemofiliebevolking heeft helemaal geen toegang tot behandeling.

Deze aanhoudende problematiek onderstreept de noodzaak tot voortzetting van onderzoek, educatie, verbetering van bestaande therapieën en voortgaande innovatie. Alleen zo kunnen we volledige bloedingspreventie en het behoud van gewrichtsgezondheid bereiken.

Na 35 jaar van preklinisch en klinisch onderzoek kregen drie gentherapieën voor hemofilie tussen 2022 en 2024 goedkeuring van regelgevende instanties. Het gaat om ROCTAVIAN voor hemofilie A en HEMGENIX en BEQVEZ voor hemofilie B. Dit zijn mijlpalen in de behandeling voor deze erfelijke aandoening.

Gentherapie is een veelbelovende vooruitgang. Het is een waardevolle aanvulling op het bestaande behandelaanbod. Gentherapie kan de behandellast verlichten en langdurige voordelen bieden aan patiënten. Dat draagt bij aan een betere kwaliteit van leven.

Niettemin zijn er zorgwekkende ontwikkelingen. Enkele programma’s voor gentherapie zijn stopgezet of beperkt in hun commercialisering. Een klinische studie in een laat stadium voor gentherapie bij hemofilie A werd beëindigd en een samenwerkingsprogramma voor een andere gentherapie werd stopgezet. Daardoor is het aantal lopende ontwikkeltrajecten flink teruggebracht.

Van de vele bedrijven die zich in dit veld begaven, zijn er nog maar twee over. Eén van hen heeft zijn markt beperkt tot drie rijke landen en heeft andere ontwikkelingsprojecten stilgelegd.

Hoewel zorgen over veiligheid en effectiviteit legitiem zijn, zijn de afgegeven verklaringen over lage interesse vanuit patiënten en zorgverleners misleidend. Het kan blijvende negatieve gevolgen hebben: afremmen van interesse,  investeringen en ontwikkeling van nieuwe innovatieve en levensreddende therapieën.

Wanneer bedrijven stoppen vanwege commerciële onzekerheid of vermeende desinteresse, heeft dat langdurige gevolgen voor verdere innovatie. Alleen gezamenlijke inzet van alle betrokkenen heeft geleid tot de vooruitgang die we tot nu toe hebben geboekt.

Daarom, meer dan ooit, moedigen ISTH, EAHAD en WFH ontwikkeling van veilige en effectieve gentherapieën aan. Ook andere innovatieve therapieën zoals FVIII-mimetica en middelen die het stollingsproces in balans brengen zijn belangrijk. Ze zijn nodig om te voldoen aan de behoeften van mensen met hemofilie wereldwijd.

De beperkte inzet van gentherapie komt ook door het ontbreken van passende vergoedingsmodellen. Die moeten rekening houden met langdurig verhoogde spiegels van stollingsfactoren en mogelijke complicaties door afgenomen aanmaak en verminderde bescherming na verloop van tijd. Deze onbekende langetermijneffecten spelen een rol in de afweging van baten en risico’s. Niet alleen voor patiënten en zorgverleners, maar ook voor vergoedingsinstanties.

Ook ontbreekt het aan geharmoniseerde regelgevende strategieën wereldwijd. Daarnaast zijn klinische ontwikkel- en goedkeuringsprocedures voor geneesmiddelen vaak traag, kostbaar en zwaar. Dat belemmert investeringen in innovatie.
Gezien het grote aantal recente terugtrekkingen van gentherapieën doen EAHAD, ISTH en WFH een dringende oproep tot actie. Alle belanghebbenden — industrie, toezichthouders,  financiers, onderzoekers, artsen en patiënten — moeten samen zorgen voor verdere vooruitgang. Niet alleen in gentherapie, maar ook in andere nieuwe therapieën. En in de verbetering van toegang tot bestaande behandelingen.

We roepen op tot samenwerking. Alleen zo kunnen we belemmeringen verlagen, innovatie bevorderen en zorgen dat veilige en effectieve behandelingen beschikbaar blijven voor mensen met hemofilie wereldwijd.

Deze verklaring wordt ondersteund door:
- American Society of Gene & Cell Therapy
- Asian-Pacific Society on Thrombosis and Hemostasis
- Association for Haemophilia and Allied Disorders – Asia Pacific
- European Haemophilia Consortium
- European Society for Gene and Cell Therapy
- Grupo Collectivo Latinoamericano de Hemostasis y Trombosis
- National Bleeding Disorders Foundation

 

Referenties:

1. https://wfh.org/article/critical-juncture-in-hemophilia-treatment-global-organizations-issue-urgent-call-to-action/
2. https://wfh.org/wp-content/uploads/2025/05/WFH-Statement-at-WHO-25th-EML-Expert-Committe-Meeting.pdf

NLD-HGX-0098, juni 2025